Mục lục bài viết
Nhược thị là gì? Nghe có vẻ hơi xa lạ hơn so với cận thị, loạn thị hay viễn thị phải không? Nhược thì cũng làm giảm thị lực như các bệnh khúc xạ khác, tuy nhiên lại không thể cải thiện bằng đeo kính hay do các bệnh về mắt gây ra. Vậy bệnh nhược thị có nguy hiểm và có chữa được hay không? Để hiểu rõ hơn, cùng đọc qua bài viết dưới đây nhé.
Nhược thị là gì?
Nhược thị là sự phát triển thị lực không bình thường của một trong hai mắt. Não vì một lý do nào đó không thể nhận biết được hoàn toàn những hình ảnh mà mắt của bệnh nhân nhược thị truyền đến. Đa phần nhược thị chỉ xảy ra ở một mắt, nhưng vẫn có một số trường hợp đặc biệt xảy ra ở hai mắt.
Nhược thị có hai trường hợp:
- Nhược thị chức năng: là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng nhược thị có thể phục hồi được bằng điều trị.
- Nhược thị thực thể: là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng nhược thị không thể phục hồi được.
Hiện nay, theo một số thống kê, có khoảng 3% trẻ em dưới 6 tuổi bị nhược thị.
Nguyên nhân dẫn đến nhược thị
Một đứa trẻ khi mới sinh ra có khả năng thị giác bình thường, khi trẻ phát triển theo thời gian, đường dẫn truyền thị giác từ mắt đến não và bên trong não cũng phát triển theo, não bắt đầu học cách phân tích những tín hiệu mà mắt truyền đến. Quá trình phát triển này kéo dài khoàng 7 đến 8 năm và sau thời điểm này, đường truyền từ thị giác đến não đã hoàn thiện một cách đầy đủ, không thể thay đổi được.
Để thị lực có thể phát triển một cách tốt nhất, trẻ phải được tiếp nhận hình ảnh của hai mắt một cách đầy đủ và hài hòa, có nghĩa là trục thị giác phải thông thoáng và hai mắt phải thẳng hàng cùng nhau. Nếu trong quá trình phát triển, những điều kiện trên không được đảm bảo, hay nói cách khác là có sự tương tác bất thường giữa hai mắt thì đó chính là nguyên nhân dẫn đến nhược thị, làm cho trẻ có thị lực kém.
Những nguyên nhân cụ thể có thể dẫn đến nhược thị ở trẻ em phải kể đến như: lác mắt, tật khúc xạ, và một số nguyên nhân khác. Nhược thị ở người lớn thường là đã phát sinh ở tuổi trưởng thành nhưng chưa được phát hiện.
Lác mắt
Lác mắt hay còn gọi là lé mắt, là tình trạng hai mắt không cùng nhìn về một hướng. Dễ hiểu hơn là khi một mắt nhìn thẳng về phía trước thì mắt còn lại có thể liếc vào trong, ngoài, nhìn lên hoặc nhìn xuống. Vì hai mắt không cùng nhìn về một hướng nên mắt tập trung vào tiêu điểm hoặc vật thể khác nhau. Khi tín hiệu được truyền đến não, để tránh hiện tượng nhìn đôi, não bộ sẽ tự động bỏ qua tín hiệu của một trong hai mắt, lâu dần mắt bị bỏ qua tín hiệu sẽ không còn phát triển đường dẫn truyền dẫn đến tình trạng nhược thị.
Tật khúc xạ
Tật khúc xạ được nhắc đến bao gồm: cận thị, viễn thị, loạn thị. Những tật khúc xạ này chủ yếu do độ tập trung ánh sáng của thủy tinh thể bên trong kém gây ra. Nếu tật khúc xạ chỉ xảy ra ở một mắt, mắt còn lại cũng có xu hướng bị theo như vậy. Trong trường hợp tật khúc xạ xảy ra ở một mắt nhiều hơn so với mắt còn lại, nhược thị sẽ hình thành ở mắt không được sử dụng.
Tật khúc xạ xảy ra khá phổ biến hiện nay và được giải quyết bằng cách đeo kính cận, mổ mắt cận thị,…Nhưng nếu trẻ không được phát hiện tật khúc xạ sớm, có thể do thị lực đủ dùng tạm thời để sinh hoạt một cách bình thường, nhược thị ở trẻ em có thể xuất hiện.
Những nguyên nhân khác gây cản trở thị giác
Những tác nhân bất kỳ cản trở thị giác ở trẻ em đều có thể dẫn đến nhược thị do đường truyền thị giác không được phát triển hoàn chỉnh. Đục thủy tinh thể ở một mắt, giác mạc bị sẹo, đục thủy tinh thể bẩm sinh, sụp mi,…. là những tác nhân thường gặp có thể gây ra nhược thị.
Triệu chứng nhược thị
Dấu hiệu nhược thị thường thể hiện thông qua cách nhìn của trẻ như hay nheo mắt, lé mắt, nghiêng sang một bên khi nhìn, trẻ hay bị mỏi mắt,… Do trẻ em còn nhỏ, chưa ý thức được những dấu hiệu này là bất thường nên việc bố mẹ quan tâm đến những biểu hiện của trẻ là điều vô cùng cần thiết.
Trong một số trường hợp, trẻ không có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào do đã thích nghi với tầm nhìn kém trong thời gian dài nên không biểu hiện ra ngoài. Những trường hợp này, nhược thị có thể được phát hiện thông qua quá trình khám sàng lọc, khám mắt và đo thị lực. Tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ mà có thể có những biện pháp kiểm tra khác nhau cho phù hợp, vì vậy bố mẹ cần chú tâm trong việc khám mắt định kỳ cho trẻ nhỏ. Nếu phát hiện trẻ bị lác mắt, bố mẹ cần theo dõi thường xuyên cẩn thận, nếu phát hiện nhược thị thì tiến hành điều trị càng sớm càng tốt.
Cách chữa nhược thị
Cách chữa nhược thị bao gồm điều trị hoặc điều chỉnh lại những rối loạn về mắt gây ra nhược thị, làm cho mắt bị nhược thị hoạt động lại để thị giác phát triển bình thường.
Điều trị bệnh nguyên nhân
Việc đầu tiên cần làm chính là xác định nguyên nhân gây ra nhược thị. Nếu bệnh nhân bị các tật khúc xạ thì có thể điều chỉnh tật khúc xạ bằng cách mang kính, mổ mắt cận thị đối với người lớn, hay phẫu thuật thay thủy tinh thể, phẫu thuật sụp mi,…
Tập nhược thị làm cho mắt nhược thị hoạt động trở lại
Đây là cách chỉ dùng bên mắt bị nhược thị mà không dùng bên mắt đang hoạt động tốt để khuyến khích mắt bị nhược thị hoạt động trở lại.
Vì đường dẫn truyền từ mắt lên não phát triển từ lúc trẻ sinh ra đến khoảng 6 – 8 tuổi nên nếu được trẻ được điều trị trước 6 tuổi thì khả năng mắt trở lại bình thường rất lớn. Sau độ tuổi này, thường thì mắt bị nhược thị chỉ có thể hồi phục được một phần. Và quan trọng hơn hết, bạn nên khám và tham khảo ý kiến bác sĩ vì nếu điều trị không đúng cách, mắt có thể nhược thị nặng, nguy hiểm hơn là nhược thị vĩnh viễn.
Trẻ em thường chỉ mất vài tuần hoặc vài tháng thì đã có thể khắc phục được tình trạng này nhưng điều trị nhược thị ở người lớn có thể mất đến vài năm. Ở người lớn, mắt sau khi ổn định, nhược thị vẫn có thể bị tái phát.
Dưới đây là những cách tập nhược thị đơn giản tại nhà cho bạn tham khảo.
Che mắt tập nhược thị
Cách điều trị này rất đơn giản: dán băng lên mắt hoạt động tốt mỗi ngày trong một khoảng thời gian nhất định. Thời gian dán băng mỗi ngày phụ thuộc vào độ tuổi và độ nặng của bệnh. Và thời gian điều trị sẽ kéo dài đến khi mắt trở về hoạt động bình thường hoặc tình trạng mắt không thể cải thiện hơn nữa.
Tập các bài tập cho mắt nhược thị
- Tập nhược thị với đèn nến: ngồi trong phòng tối, không dùng điện mà chỉ thắp một cây nến sáng. Đối với trẻ nhỏ, bố mẹ cố gắng tập cho con ngồi yên, tĩnh tâm, mắt nhìn thẳng vào ngọn nến đang cháy, thời gian đầu có thể nước mắt chảy nhiều nhưng không được chớp mắt cho đến khi mắt mỏi quá mới được nhắm lại nghỉ ngơi. Bài tập kéo dài khoảng 10 – 15 phút, lặp lại khoảng ba lần trong ngày. Đây là một việc tuy dễ nhưng không dễ đối với trẻ nhỏ, nó đòi hỏi sự cố gắng của con cái lẫn các bậc phụ huynh.
- Tập mắt nhược thị với bút: Cầm một cây bút rồi đưa thẳng tay ra trước mặt, di chuyển bút sang trái, phải và điều khiển mắt nhìn theo, làm liên tục khoảng 3 – 5 phút đến khi mỏi mắt thì dừng lại nghỉ ngơi và lặp lại khoảng 10 lần trong 1 lần tập, 2 – 4 lần mỗi ngày. Để đỡ cảm thấy khó chịu và mỏi mắt, có thể kết hợp với các động tác massage thử giãn sau mỗi lần tập.
- Bài tập nhược thị với dây: Đây là bài tập cần có sự tương tác cùng với một người hỗ trợ. Người hỗ trợ và người bị nhược thị ngồi đối diện cách nhau khoảng 1m, người bị nhược thị cầm một đầu dây, có thể để ngang tầm mũi, người hỗ trợ cầm đầu dây còn lại, ngang tầm với bệnh nhân cùng với tấm bìa có ghi chữ. Di chuyển tấm bìa có ghi chữ theo đường dây, di chuyển từ gần ra xa đến khi không đọc được chữ trên tấm bìa nữa thì dừng lại. Đừng quên đánh dấu điểm dừng trên dây để theo dõi tiến độ phát triển của mắt. Điểm dừng càng xa thì thị lực của bệnh nhân càng tốt.
- Nhìn vào điểm động trên màn hình: Dán mắt khỏe lại với miếng dán mắt chữa nhược thị, giữ khoảng cách từ mắt đến màn hình từ 30 – 60cm tùy thuộc vào kích thước của màn hình, chọn màn hình tối thiểu 10inch và nhìn theo chấm động như video dưới đây:
- Đảo mắt ngược chiều kim đồng hồ
- Đảo mắt theo chiều kim đồng hồ
- Đưa mắt lên xuống, qua lại
Đưa mắt theo hình Zigzag
- Nhìn theo đường lượn sóng
Ngoài ra, bạn có thể tìm đến các phòng tập nhược thị uy tín để được hướng dẫn theo những bài tập riêng phù hợp với từng độ tuổi, khả năng và tình trạng mắt của trẻ để đạt được hiệu quả cao và nhanh nhất.
Chữa nhược thị ở đâu tốt nhất?
Điều trị nhược thị là một việc rất quan trọng cần phải thực hiện kịp thời và đúng cách nếu không sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực cũng như cuộc sống sau này. Vì vậy việc chọn bác sĩ tư vấn cũng như địa điểm chữa nhược thị đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị hiệu quả. Nếu bạn chưa biết nơi tập nhược thị ở đâu, bạn có thể tham khảo những địa chỉ dưới đây:
Hệ thống bệnh viện mắt Sài Gòn
Tại đây, các bác sĩ tiến hành thăm khám và kiểm tra mắt toàn diện để xác định tình trạng cũng như mức độ nhược thị để xác định được hướng điều trị phù hợp. Tình trạng mắt của trẻ sẽ được ghi nhận và theo dõi qua các lần thăm khám định kỳ, phương pháp điều trị cũng được bác sĩ điều chỉnh theo tình trạng của mắt.
E-mail: info@matsaigon.com
Website: www.matsaigon.com
Bệnh viện mắt Phương Nam – nơi điều trị nhược thị uy tín
Với đội ngũ y bác sĩ, giáo sư chuyên khoa mắt có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề cùng với sự tâm huyết cũng như kỹ thuật cao hiện đại, bệnh viện mắt Phương Nam là nơi bạn có thể tin cậy trong việc phát hiện và điều trị nhược thị. Đặc biệt, bệnh viện cũng tổ chức khám dịch vụ cho bệnh nhân VIP, chọn bác sĩ khám và phẫu thuật trong ngày.
Địa chỉ: 360 Điện Biên Phủ P11-Q10-TP.HCM (đối diện BV Bình Dân)
Điện thoại: (08) 544 56360 – Fax: (08) 544 56363
Hotline tư vấn Phaco & Lasik: 0979 79 72 79
E-mail: info@benhvienmatphuongnam.com
Website: www.benhvienmatphuongnam.com
Bệnh viện mắt quốc tế Việt Nga
Điều trị nhược thị tại bệnh viện mắt Việt Nga áp dụng công nghệ độc quyền và đồng bộ hóa theo hợp tác Nhãn khoa cấp Nhà nước giữa Bộ Y tế Việt Nam – Liên Bang Nga. Những phương pháp điều trị dựa trên những tác động Tình trạng nhược thị sẽ được kích thích và phục hồi chức năng bằng Laser, massage,…đem lại hiệu quả cao. Mỗi bệnh nhân sẽ có mỗi phát đồ điều trị riêng mang lại kết quả cao nhất và sớm nhất.
Thành phố Hồ Chí Minh:
Địa chỉ: Số 1 đường 3 tháng 2, phường 11, quận 10, thành phố Hồ Chí Minh.
Điện thoại: 0931 8888 01 – 0931 8888 02
Hạ Long:
Địa chỉ: Nhà A6, khu đô thị Monbay, Phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
Điện thoại: 0949 8888 01
Hà Nội
Địa chỉ: Nhà C2, làng quốc tế Thăng Long, Phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy.
Điện thoai: 024 3756 6617 – 024 3755 8688
E-mail: tuvan.hcm@matvietnga.com
Website: www.matvietnga.com
Cách phân biệt nhược thị với các loại tật khúc xạ
Các khái niệm nhược thị, cận thị, loạn thị tưởng chừng như đơn giản nhưng có rất nhiều người bị rối khi phải phân biệt những khái niệm này.
Phân biệt nhược thị và cận thị
Cận thị: Mắt đóng vai trò là thấu kính hội tụ và hứng ảnh trên võng mạc, sau đó hình ảnh được truyền đến não, xử lý thông tin và nhận biết hình ảnh. Nhưng đối với người bị cận thị, vị trí ảnh bị thay đổi, nằm trước võng mạc thay vì trong võng mạc làm người bị cận thị không thể nhìn thấy rõ vật thể. Nói một cách dễ hiểu, cận thị là do mắt điều tiết quá nhiều làm mất khả năng nhìn ra của mắt, vật trở nên bị mờ hơn.
Xem thêm: Cận thị và những điều bạn chưa biết
Nhược thị: Là tình trạng 1 mắt hoạt động yếu hơn mắt còn lại làm tín hiệu dẫn truyền đến não của mắt đó cũng bị suy yếu, lâu dần não có xu hướng bỏ qua việc tiếp nhận thông tin từ mắt này nữa mà chỉ nhận thông tin từ mắt còn lại. Nếu không cân bằng kịp thời thì hậu quả cuối cùng là mù lòa.
Phân biệt nhược thị và loạn thị
Nhược thị: khái niệm nhược thị đã rõ ràng như đã giải thích ở trên.
Loạn thị: là tật khúc xạ xảy ra khi giác mạc hoặc thủy tinh thể có hình dạng không đều ngăn không cho ánh sáng tập trung chính xác vào võng mạc khiến tầm nhìn bị ảnh hưởng. Nếu như cận thị cho một ảnh hội tụ trước võng mạc thị loạn thị cho ảnh hội tụ ở nhiều điểm, có thể trước hoặc sau võng mạc làm hình ảnh bị nhòe đi.
Các câu hỏi thường gặp về nhược thị
So với cận thị, loạn thị, viễn thị, nhược thị có vẻ còn hơi xa lạ so với mọi người nên có nhiều thắc mắc về vấn đề này. Một số câu hỏi về nhược thị phổ biến nhất:
Nhược thị bẩm sinh có chữa được không?
Câu trả lời là có thể nhé. Như đã nói ở trên, nếu trẻ được phát hiện nhược thị bẩm sinh càng sớm thì cơ hội chữa khỏi hoàn toàn càng cao, nhất là khi đường dẫn truyền của trẻ chưa hoàn thiện, trước 6 tuổi. Tuy nhiên, bạn cần chọn đúng phương pháp điều trị cho trẻ nếu không, tình trạng nhược thị ko những không được cải thiện mà còn nặng hơn, thậm chị là có thể chuyển sang nhược thị vĩnh viễn.
Nhược thị ở người lớn có chữa được không?
Đối với người lớn, chữa nhược thị khó hơn trẻ nhỏ rất nhiều vì đường dẫn truyền từ mắt lên não của người lớn đã được phát triển hoàn chỉnh. Tuy nhiên, khó chứ không phải không được. Nếu kiên trì, dù cơ hội phục hồi thị lực hoàn toàn là thấp nhưng nếu kiên trì, thị lực của bạn cũng sẽ được cải thiện đáng kể.
Nhược thị có mổ được không?
Nếu bệnh nguyên nhân của nhược thị là cận thị, loạn thị, viễn thị, bệnh nhân có thể mổ được bằng các phương pháp mổ mắt cận thị, tuy nhiên phải đợi đến khi đủ 18 tuổi. Đối với bệnh nhân bị đục thủy tinh thể thì có thể làm phẫu thuật Phaco để thay thể tinh thể, thị lực cải thiện và điều trị được nhược thị. Mổ Phaco áp dụng được cho trẻ em dưới 18 tuổi.
Nhược thị có nguy hiểm không?
Nhược thị tuy không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời, thị lực của bạn sẽ ảnh hưởng đáng kể thậm chí có thể dẫn đến mù lòa gây khó khăn, cản trở rất nhiều trong công việc cũng như cuộc sống.
Nhược thị có nên đeo kính không?
Ngoài những lúc tập nhược thị, nếu thị lực không đủ tốt cho việc sinh hoạt hằng ngày thì bệnh nhân vẫn nên đeo kính để được nhìn thấy rõ hơn. Nhưng đừng quên kiểm tra mắt định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để được thay đổi kính cho phù hợp với tình trạng của thị lực.